W styczniu 2025 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy, jako obwieszczenie w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”[i].

Celem prognozy jest wskazanie kierunku rozwoju oferty szkolnictwa branżowego, zgodnego z potrzebami rynku pracy. Szkoły wykorzystują prognozę do realizowania celowego i adekwatnego kształcenia w zawodach, przyczyniając się do przeciwdziałania bezrobociu absolwentów.

W załączniku do obwieszczenia, w części II prognozy określono zapotrzebowanie na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego, dla których – ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa – jest prognozowane szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. W części III prognozy przedstawiono zapotrzebowanie na pracowników w zawodach, dla których na rynku pracy każdego z polskich województw prognozowane jest:

1. szczególnie istotne zapotrzebowanie na pracowników,
2. istotne zapotrzebowanie na pracowników,
3. umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników.

W oparciu o prognozę, kwoty ustalane na uczniów lub na słuchaczy kształcących się w zawodach są różnicowane przy podziale łącznej kwoty potrzeb oświatowych między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego (JST), zgodnie z ustawą o dochodach JST[ii]. Zawody, których znaczenie dla rozwoju Polski uzasadnia zwiększenie łącznej kwoty potrzeb oświatowych między JST, wymieniono w części II i III prognozy. Na 2026 rok samorządy otrzymają zwiększoną kwotę potrzeb oświatowych dla szkół kształcących w zawodach, na które w prognozie z 2025 roku wskazano szczególne zapotrzebowanie na krajowym rynku pracy oraz szczególnie istotne zapotrzebowanie na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy. Oznacza to:

• większe finansowanie dla szkół, które kształcą w zawodach z „listy krajowej” oraz w zawodach o szczególnie istotnym zapotrzebowaniu z „listy wojewódzkiej” (zwiększenie potrzeb oświatowych na ucznia o około 1 900,00 zł);
• większe dofinansowanie dla pracodawców kosztów kształcenia młodocianych pracowników w zawodach z „listy krajowej” oraz w zawodach o szczególnie istotnym zapotrzebowaniu z „listy wojewódzkiej” (wzrost o 2 570,00 zł).

Przykład: W zawodzie kształconym w branżowej szkole I stopnia, który został wskazany w części II i w części III prognozy – zawody o szczególnie istotnym zapotrzebowaniu, wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika, rozpoczynającego naukę zawodu od roku szkolnego 2025/2026, wynosi do 13 394,00 zł.

Tabela 1. Zawody o szczególnym zapotrzebowaniu na krajowym rynku pracy w 2024 roku oraz w 2025 roku

W tabeli nr 1 wpisano zawody o szczególnym zapotrzebowaniu na krajowym rynku pracy w latach 2024-2025. W 2025 r. „lista krajowa” obejmuje 35 zawodów, czyli liczba zawodów zwiększyła się o jeden zawód w porównaniu z „listą krajową” z 2024 r. (34 zawody). Nie ma na niej jednego zawodu z „listy krajowej” z 2024 r., tj. zawodu technik programista. Po raz pierwszy wymieniono zawody kształcone w szkole policealnej – dwa zawody, tj. zawód opiekun osoby starszej i zawód opiekun w domu pomocy społecznej, z branży pomocy społecznej (SPO). „Listy krajowe” z lat 2019-2024 zawierały wyłącznie zawody kształcone w branżowej szkole I stopnia oraz w technikum / branżowej szkole II stopnia.

Warto podkreślić, że w części III prognozy pierwszy raz zamieszczono wykazy zawodów, dla których przewidywane jest szczególnie istotne zapotrzebowanie na pracowników na szesnastu wojewódzkich rynkach pracy. Każda „lista wojewódzka” powtarza wszystkie zawody z „listy krajowej” oraz wskazuje jeden zawód stanowiący regionalną specjalizację w województwie.

Tabela 2. Wykaz zawodów szkolnictwa branżowego, dla których jest prognozowane szczególnie istotne zapotrzebowanie na pracowników w poszczególnych województwach w 2025 roku

W tabeli nr 2 wpisano zawody stanowiące regionalną specjalizację dla każdego z szesnastu polskich województw. Należy zauważyć, że jest trzynaście zawodów stanowiących regionalną specjalizację w danym województwie. Zawody te należą do jedenastu branż. Mniejsza liczba zawodów w stosunku do liczby województw wynika z tego, że dwa zawody stanowią regionalną specjalizację w kilku województwach.

Zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, z branży elektroenergetycznej (ELE), stanowi regionalną specjalizację w trzech województwach:

• kujawsko-pomorskim,
• lubuskim,
• pomorskim.

Zawód technik technologii żywności, z branży spożywczej (SPC), stanowi regionalną specjalizację w dwóch województwach:

• lubelskim,
• opolskim.

Wśród trzynastu zawodów, stanowiących regionalną specjalizację w określonych województwach, najwięcej zawodów należy do branży rolno-hodowlanej (ROL) i branży transportu wodnego (TWO) – po dwa zawody.

Dwa zawody z branży rolno-hodowlanej (ROL):

• technik agrobiznesu – regionalna specjalizacja w województwie podlaskim,
• technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki – regionalna specjalizacja w województwie świętokrzyskim.

Dwa zawody z branży transportu wodnego (TWO):

• technik elektroautomatyk okrętowy – regionalna specjalizacja w województwie zachodniopomorskim,
• technik przemysłu jachtowego – regionalna specjalizacja w województwie warmińsko-mazurskim.

Dziewięć pozostałych zawodów należy do następujących dziewięciu branż: budowlanej (BUD), elektroenergetycznej (ELE), elektroniczno-mechatronicznej (ELM), górniczo-wiertniczej (GIW), opieki zdrowotnej (MED), przemysłu mody (MOD), spożywczej (SPC), teleinformatycznej (INF), transportu lotniczego (TLO).

Publikowana przez MEN prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego ma determinować decyzję o uruchomieniu kształcenia w zawodzie z „listy krajowej” oraz w zawodzie o szczególnie istotnym zapotrzebowaniu z „listy wojewódzkiej”, co zapewni szkole większe i stabilne finansowanie w ramach subwencji przez cały cykl kształcenia.