KOMPENDIUM INSPIRUJĄCYCH PRAKTYK 2023

Prezentujemy Państwu Kompendium inspirujących praktyk w zakresie transformacji ekologicznej w kształceniu i szkoleniu zawodowym ukazujące czym może być kształcenie i szkolenie zawodowe przygotowane do sprostania wyzwaniom transformacji ekologicznej.

Publikacja dostępna jest w języku angielskim, na stronie internetowej Urzędu Publikacji UE:  Publications Office of the EU

Zachęcamy do pobierania!

Jak powstało i czym jest Kompendium?

Kompendium stanowi kluczowy dorobek unijnej Grupy Roboczej ds. kształcenia zawodowego i zielonej transformacji. Proces tworzenia Kompendium trwał ponad rok, od lutego 2022 i członkowie Grupy Roboczej, w tym Polska, zostali zaproszeni do wniesienia swoich wkładów.

Pierwsza edycja Kompendium zawiera 57 przykładów inspirujących praktyk z 20 krajów UE – tj. z państw członkowskich (Austria, Belgia, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Szwecja, Węgry, Włochy) oraz z  państw kandydujących (Albania, Turcja).

W publikacji przedstawione zostały aspekty ekologiczne na różnych poziomach systemu kształcenia i  szkolenia zawodowego: od krajowych strategii i planów działań, po lokalne przykłady rozwiązań w  zakresie dydaktyki i metodologii kształcenia.

Kompendium będzie żywym dokumentem, aktualizowanym każdego roku, przez cały cykl pracy Grupy Roboczej, stanowiącym źródło aktualnych informacji dla szerokiego grona osób zainteresowanych polityką i praktykami w zakresie zielonej transformacji w kształceniu i szkoleniu zawodowym oraz służącym wzajemnemu uczeniu się w całej Europie.

Do kogo jest adresowane Kompendium?

Adresatami Kompendium są zarówno osoby bezpośrednio zaangażowane w kształcenie i szkolenie zawodowe, jak i osoby spoza tego obszaru, które chciałyby lepiej zrozumieć, w jaki sposób kształcenie i szkolenie zawodowe może się przyczynić do transformacji ekologicznej, tj.:

• przedstawiciele instytucji odpowiedzialnych za kształtowanie polityki w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego,
• osoby odpowiedzialne za kształcenie i szkolenie zawodowe na szczeblu regionalnym i gminnym,
• dyrektorzy szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe,
• szkolna kadra nauczycielska i instruktorska,
• partnerzy społeczni i organizacje branżowe,
• trenerzy i szkoleniowcy wewnątrzzakładowi,
• indywidualne firmy poszukujące inspirujących sposobów na zapewnienie swoim pracownikom umiejętności potrzebnych w dobie zielonej transformacji w gospodarce,
• Publiczne Służby Zatrudnienia i inne podmioty zaangażowane w podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowywanie osób dorosłych.

Struktura Kompendium

Kompendium rozpoczyna się od przedmowy komisarza Nicolasa Schmita, po której znajduje się instrukcja jak nawigować dokument oraz spis treści. Następnie zaprezentowane są wnioski („lessons learned”) podkreślające bogactwo inspirujących praktyk jako zasobu zbiorowego. W dalszej części przedstawiono tło i kontekst polityczny ekologicznego kształcenia i szkolenia zawodowego, cel Kompendium oraz jego adresatów. Kolejne sekcje publikacji to przykłady inspirujących krajowych praktyk w zakresie zielonej transformacji w kształceniu i szkoleniu zawodowym. W dokumencie uwypuklonych zostało 11 „wzorcowych praktyk” („lighthouse practices”), które kierują czytelnika do  szczególnie interesujących przykładów. Czytelnik może nawigować po tekście publikacji klikając ikony wizualne, a także linki do inspirujących praktyk otwierających się jako zakładki w tym samym oknie PDF.

Obszary tematyczne

Inspirujące krajowe praktyki zostały przyporządkowane do 7. obszarów tematycznych:

1. Zrozumienie i określenie umiejętności dla potrzeb transformacji ekologicznej (Understanding and identifying skills for the green transition) – przykłady krajowych działań na rzecz przewidywania umiejętności związanych z transformacją ekologiczną oraz definiowania tzw. „zielonych umiejętności”;

2. Wdrażanie strategii i mechanizmów finansowania (Putting in place strategies and funding mechanisms) – przykłady krajowych planów i strategii koncentrujących się na zawodach i umiejętnościach związanych z zieloną transformacją oraz form finansowania ich realizacji (środki krajowe i regionalne, współfinansowanie);

3. Tworzenie bardziej ekologicznych programów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz kwalifikacji (Creating greener VET programmes and Qualifications) – przykłady  dostosowania programów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz kwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku pracy w dobie transformacji ekologicznej;

4. Ekologizacja kształcenia i szkolenia zawodowego na poziomie sektorowym i regionalnym (Greening VET at sectoral and regional levels) – przykłady zaangażowania poszczególnych sektorów we wprowadzanie elementów ekologicznych do kształcenia i szkolenia zawodowego, w co wpisuje się koncepcja tworzenia centrów doskonałości zawodowej;

5. Wdrażanie nowych sposobów nauczania i uczenia się (Adopting new ways of teaching and learning) – przykłady zastosowania nowych metod nauczania i uczenia się, wykorzystania odpowiednich zasobów oraz stworzenia otoczenia odpowiadającego potrzebom kształcenia i szkolenia zawodowego uwzględniającego aspekty ekologiczne;

6. Aktywizacja miejsc kształcenia i szkolenia zawodowego (Activating VET learning venues) – przykłady tworzenia ekologicznego środowiska dla kształcenia i szkolenia zawodowego sprzyjającego promowaniu proekologicznych postaw i zachowań;

7. Tworzenie sieci i platform współpracy (Implementing networks and platforms for collaboration) – przykłady tworzenia środowiska wymiany doświadczeń i dobrych praktyk wspierających zieloną transformację przez podmioty zaangażowane w kształcenie i szkolenie zawodowe.

Przykłady polskie

W Kompendium pojawiają się dwa przykłady polskich inspirujących praktyk. Pierwszy dotyczy aspektów ekologicznych w podstawach programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego, zarówno w kontekście ogólnym, jak i w odniesieniu do konkretnych zawodów. Drugi przykład wiąże się z flagową inicjatywą Polski w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego, jaką jest projekt utworzenia Branżowych Centrów Umiejętności. Wśród 120 BCU powstaną centra w dziedzinach związanych z transformacją ekologiczną, np. w dziedzinie energii odnawialnej (wiatrowej, słonecznej, wodnej), ochrony środowiska, inżynierii środowiska, gospodarki odpadami. Ponadto, we wszystkich BCU, w ramach działalności edukacyjno-szkoleniowej, realizowane będą szkolenia, które obowiązkowo zawierać będą komponent związany z cyfryzacją i transformacją ekologiczną, służące rozwijaniu cyfrowych i „zielonych” umiejętności wśród uczniów, nauczycieli i innych osób.

Zachęcamy do lektury Kompendium!