Raport: Potrzeby pracodawców w zakresie dziedziny górnictwo podziemne miedzi, przeróbka rud metali i surowców mineralnych. Raport z badań. Etap 2
Związek Pracodawców Polska Miedź, Miedziowe Centrum Kształcenia Kadr, Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa oraz KGHM Polska Miedź S.A. realizują wspólnie projekt pn. „Utworzenie i wsparcie funkcjonowania Branżowego Centrum Umiejętności realizującego koncepcje centrum doskonałości zawodowej (CoVEs) dla dziedziny górnictwo podziemne, przeróbki rud metali i surowców mineralnych”, którego celem jest wsparcie przygotowania kadr na potrzeby nowoczesnej gospodarki w branży górniczo-wiertniczej. Utworzenie BCU ma zapewnić przestrzeń dla skutecznej współpracy szkół, w tym zawodowych, uczelni, pracodawców, ośrodków badawczo-rozwojowych i innych instytucji otoczenia gospodarczego oraz promocję szkolnictwa zawodowego.
Jednym z zadań projektu, zrealizowanym przez Związek Pracodawców Polska Miedź jest badanie zapotrzebowania na kompetencje w branży górnictwa podziemnego, przeróbki rud metali i surowców mineralnych, a także określenie trendów rozwojowych i wyzwań, przed jakimi stoi branża w wymiarze kompetencyjnym w związku ze zmianami technologicznymi, społecznymi i gospodarczymi (2 etapy w 2024 roku oraz 2025).
Dzięki badaniom zostały określone kierunki rozwoju umiejętności pracowników oraz obszary niedopasowań, stanowiąc podstawę do rekomendowania zmian, których adresatem będą instytucje odpowiedzialne za edukację.
Podsumowanie niniejszego raportu stanowi syntetyczne ujęcie najważniejszych wniosków płynących z badania potrzeb pracodawców w branży górnictwa podziemnego i przetwórstwa rud metali. Analiza obejmuje zarówno ocenę aktualnych wyzwań i trendów, jak i prognozy dotyczące zatrudnienia, kompetencji pracowników oraz zawodów przyszłości. Zgromadzone dane pozwalają nie tylko zrozumieć obecną sytuację sektora, ale również wskazać kierunki działań niezbędnych dla zapewnienia jego rozwoju i konkurencyjności w kolejnych latach.
Raport uwzględnia także odniesienie do pierwszego etapu badań zrealizowanego w 2024 roku.
Link do raportu: RAPORT Badanie potrzeb pracodawców BCU 2025
Celem badań było określenie stanu i kierunków rozwoju zasobów ludzkich górnictwa podziemnego miedzi, przeróbki rud metali i surowców mineralnych i związanego z nim zapotrzebowania na kompetencje. Odbyło się to przez przeprowadzenie wszechstronnej analizy potrzeb pracodawców w branży górnictwa podziemnego miedzi, przeróbki rud metali i surowców mineralnych, w celu identyfikacji najważniejszych trendów i wyzwań oraz kluczowych obszarów wymagających uwagi.
Badanie potrzeb pracodawców z dziedziny górnictwa podziemnego, przeróbki rud metali i surowców mineralnych odnośnie potrzeb w zakresie kompetencji, kwalifikacji i umiejętności oczekiwanych od pracowników było wykonywane raz w roku przez partnera BCU, Związek Pracodawców Polska Miedź (odpowiednio w 2024 i 2025 roku).
Cele szczegółowe objęly identyfikację krótko i średniookresowych wyzwań, które będą miały wpływ na branżę górnictwa podziemnego i zrealizowane zostały w podziale na:
Wyzwania te uwzględniają czynniki społeczne, gospodarcze, technologiczne, prawne itd. Przeprowadzona została ocena ich wpływu na rozwój zasobów ludzkich w branży.
Raport końcowy z pierwszego etapu badań (2024 r.) odsłonił złożony, wielowymiarowy deficyt kompetencji w sektorze górnictwa podziemnego miedzi. Najostrzej zarysował się niedobór specjalistów technicznych – co trzecia badana firma wskazała trudności w obsadzeniu stanowiska operatora maszyn, a niemal co trzecia w rekrutacji elektromonterów. Jednocześnie panel Delphi pokazał, że w perspektywie pięciu lat największego przyrostu będzie wymagać kadra automatyków i programistów, gdyż robotyzacja i cyfryzacja procesów górniczych postępują szybciej niż adaptacja kadr.
Problemem okazało się nie tylko pozyskanie, lecz także kwalifikacje absolwentów. Ponad 60 % pracodawców uznało, że szkoły branżowe i uczelnie nie przygotowują kandydatów do pracy na kluczowych stanowiskach, wskazując zwłaszcza braki w umiejętnościach praktycznych i kompetencjach miękkich.
Równolegle sektor mierzy się ze starzeniem się załogi i rosnącą rotacją. Zmiana struktury wiekowej została uznana za jeden z trzech najważniejszych trendów transformujących branżę – wraz z robotyzacją i chronicznym brakiem wykwalifikowanych specjalistów. W połowie przedsiębiorstw wdrożenia automatyzacji nie doprowadziły do spodziewanej redukcji zatrudnienia, lecz stworzyły zapotrzebowanie na hybrydowe role łączące kompetencje mechanika, informatyka oraz analityka danych.
Celem Etapu 2 była walidacja i pogłębienie ustaleń. Badania objęły pełne spektrum interesariuszy – od kadry zarządzającej, przez działy HR, po inżynierów liniowych – i zostały ukierunkowane na określenie przyszłych ścieżek rozwoju kompetencji, które zagwarantują branży trwałą konkurencyjność oraz bezpieczeństwo operacyjne.
Próba badawcza:
Badania były prowadzone z wykorzystaniem metod jakościowych i ilościowych, a w szczególności były przeprowadzone w oparciu o:
W trakcie drugiego etapu projektu przeprowadzona została kompleksowa analiza oddziaływania kluczowych wyzwań oraz najważniejszych trendów rozwojowych na profil kompetencyjny sektora. W jej ramach zdiagnozowany został wpływ dynamicznych zmian rynkowych, technologicznych i regulacyjnych na obecne zasoby kompetencji, wskazując luki, potencjalne ryzyka oraz obszary o szczególnym znaczeniu dla utrzymania konkurencyjności przedsiębiorstw. Równocześnie wyodrębniony został zestaw nowych umiejętności, które będą niezbędne w horyzoncie najbliższych lat, oraz opracujemy ranking kompetencji, których znaczenie ulegnie istotnemu wzmocnieniu, również w kontekście automatyzacji procesów, rozwoju sztucznej inteligencji, zrównoważonego rozwoju i postępującej transformacji cyfrowej. Na tej podstawie przygotowane zostały rekomendacje działań wspierających rozwój kompetencji.
Został przeprowadzony pogłębiony wywiad indywidualny z przedstawicielami działów personalnych, którego celem będzie diagnoza kompetencji występujących na kluczowych stanowiskach oraz porównanie ich z profilem umiejętności aktualnie oferowanych na rynku pracy. Rozmowy umożliwiły szczegółowe określenie poziomu biegłości, stopnia dopasowania i potencjalnych luk kompetencyjnych, z uwzględnieniem zarówno kwalifikacji technicznych, jak i umiejętności miękkich. Analiza uwzględnia perspektywę pracodawców dotyczącą efektywności wykonywania zadań, wymagań strategicznych oraz planowanych kierunków rozwoju, a także opinie na temat dostępności talentów i konkurencyjności ofert rekrutacyjnych. Wyniki wywiadu posłużyły do stworzenia mapy kompetencji, odzwierciedlającej realne potrzeby organizacji i możliwości pozyskania kandydatów na rynku, co stało się fundamentem dla kolejnych rekomendacji rozwojowych i rekrutacyjnych.
W ramach projektu powstały szczegółowe profile kompetencyjne dla kluczowych stanowisk, obejmujące zarówno zakres odpowiedzialności, jak i kompleksową charakterystykę wiedzy, umiejętności oraz postaw niezbędnych do ich efektywnego pełnienia. Dokumentacja zawiera poziomy biegłości przypisane do poszczególnych umiejętności. Tak przygotowane profile staną się narzędziem wspierającym procesy rekrutacji, oceny okresowej i planowania kariery, zapewniając spójność wymagań kompetencyjnych z długoterminową strategią organizacji.
W kolejnych latach pytania zawarte w narzędziach badawczych (ankiety, wywiady) będą uwzględniały wyniki badań lat poprzednich, tak by w kolejnych edycjach zwiększać dokładność badania.
Raporty będą przekazane pracodawcom biorącym udział w badaniu, instytucjom rynku pracy oraz organom prowadzącym szkoły kształcące w zawodach przypisanych do dziedziny górnictwo podziemne, przeróbka rud metali i surowców mineralnych.
Odbiorcami działania są:
W trakcie 2 etapu projektu przebadanych zostało około 100 osób, około 50 osób podczas każdego badania.
Badanie realizowane w ramach projektu BCU Górnictwa Rud Miedzi 4.0., finansowanego ze środków KPO.
Projekt pt. „Utworzenie i wsparcie funkcjonowania Branżowego Centrum Umiejętności realizującego koncepcje centrum doskonałości zawodowej (CoVEs) dla dziedziny górnictwo podziemne, przeróbki rud metali i surowców mineralnych”, realizowany w ramach Inwestycja: A3.1.1. Wsparcie rozwoju nowoczesnego kształcenia zawodowego, szkolnictwa wyższego oraz uczenia się przez całe życie – na podstawie Planu rozwojowego: zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia 2021/241, – Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, tj. Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO)
